| |
Krystyna Starczak-Kozłowska
Ulica Orlicza
część druga
Trzydzieści pięć lat temu Jerzy Orlicz wystąpił z inicjatywą plebiscytu
DKF „Mozaika” na Film Roku. Ten do dziś trwający plebiscyt rezonans miał
zawsze ogromny. W 1978 roku Andrzej Wajda napisał w liście : „Panie Jerzy,
czy nie można by nagrodzić filmu „Człowiek z marmuru” po to, by ten film w
Polsce zaistniał? Dla mnie to jest ważniejsze niż Złota Palma w Cannes...”
.
„Człowiek z marmuru” rzeczywiście zajął wówczas pierwsze miejsce w
plebiscycie. Wtedy towarzysze partyjni poprosili Jurka na dywanik i
zawyrokowali : „ Jeśli ogłosicie ten film Filmem Roku klub przestanie
istnieć”. Dopiero po dwudziestu jeden latach Jurek wręczył nagrodę
prawdziwemu zwycięzcy, mistrzowi polskiego kina – podczas projekcji w
„Mozaice” „Pana Tadeusza” w lutym 2000 roku. W terminie natomiast otrzymał
Wajda od Klubu inną nagrodę : za „Ziemię obiecaną” – talerz wykonany z
surowego „włocławka” w barwach winiety czołówki tego pamiętnego filmu. Po
latach w wywiadzie dla „Przekroju” Wajda powiedział Krystynie Nastulance,
że ma wiele nagród i zalegają one zarówno piwnice i strych jego domu, ale
w samym mieszkaniu wisi tylko jedna – talerz za „Ziemię obiecaną” od
bydgoskiej „Mozaiki”.
Nagród za swą działalność zebrał Jurek bez liku, z okazji różnych
jubileuszy od DKF-ów w całym kraju, od Polskiej Federacji DKF,
Ministerstwa Kultury, władz wojewódzkich i miejskich. Należał bowiem do
ludzi uznanych i cenionych za swe osiągnięcia. Wszedł nawet w orbitę
jurorów międzynarodowych festiwali filmów dokumentalnych. Skąd takie
uznanie ? Może dlatego, że Orlicz nie tylko wierzył niezachwianie w to, że
„sztuka jest magicznym zwierciadłem, w którym odnajdujemy odbicie naszych
marzeń”, ale on, wielki realista, umiał iść stale i konsekwentnie ze swymi
marzeniami i wcielać je w życie.
Podobno jest to jeden z podstawowych sposobów na szczęście: odzyskać
dostęp do marzeń, wiedzieć na czym naprawdę nam zależy. Wtedy pozostaje
tylko koncentrować na tym uwagę, organizować pod tym kątem czas, a nasze
działania zaczną kształtować rzeczywistość, wpływać na świadomość innych.
I „Mozaika” pod egidą Orlicza, a także dziś, taki wpływ posiada. Mając
taka postawę zachowuje się długo pełnię energii i Jurek był tego
wspaniałym przykładem. Tak, on potrafił realizować swoje marzenia i w
życiu osobistym : spotkał w swych nie młodzieńczych już latach młodą
towarzyszkę życia, która stała się jego najlepszym przyjacielem i
rozumiała go we wszystkim.
Byłam w ich skromnym mieszkaniu na Wyżynach, pełnym dzieł związanych z
polską i światową kinematografią. Był to rok jubileuszu „Mozaiki” i plonem
tego spotkania był zamieszczony w „Dzienniku Wieczornym” mój duży tekst o
jego 44 –letniej przygodzie z kinem. Gdy chciałam wybrać zdjęcie do tego
artykułu , pokazał mi cały zestaw, z którego wyjął swoje zdjęcie z żoną
Ewą i powiedział : „To niech pani zamieści”.
Po 40 latach zrzekł się prezesury „Mozaiki”, ale nadal był jej spiritus
movens, jako prezes honorowy, decydujący o repertuarze i jako czynny
prelegent – co podkreśla ofiarowany mu przez działaczy Klubu jego portret
z napisem „Mozaika to ja” , a także zdanie pewnego wielbiciela kina,
powtórzone już w cytowanym wierszu Prussa : „Kiedy mówię „Mozaika”, to w
domyśle Orlicz...”.
Mijały formacje ustrojowe, kruszyły się rządy prawicy i lewicy, a w
„Mozaice” co tydzień zawsze to samo : przepełniona po brzegi sala i serca
340 posiadaczy karnetów bijące wspólnym rytmem w ciemnościach,
rozżarzonych srebrnym ekranem. To nie tylko magia kina, ale i magia
umacnianej przez 45 lat wielopokoleniowej wspólnoty...
Znacie ich ? Kinomani! Całkiem w kinie zakochani...Chciało by się mówić
wierszem, ale ponieważ jest kiepski, lepiej prozą oddać tę przedziwną
miłość, niemal nałóg. Oczy zapatrzone w ekran, maksymalna intensywność
doznań. Oni wiedzą, że to tylko fikcja, a przeżywają to, co dzieje się na
ekranie, jakby chodziło o ich własne życie...
Poznajecie ich ? To my sami. I w tej wspólnej fascynacji kinem Jurek
Orlicz, twórca „Mozaiki” zawsze jest z nami...
Dlatego chcemy chodzić ulicą Jego imienia.
Krystyna Starczak-Kozłowska |
|
